Święta Lipka to niewielka miejscowość, w której znajduje się słynny ośrodek kultu maryjnego z najpiękniejszą i największą budowlą barokową na Warmii i Mazurach. W 1619 roku, na miejscu czczonym już od dziesięcioleci i otoczonym legendami, wybudowano kaplicę. W związku z rozszerzającą się falą pielgrzymek do cudownego miejsca, wiosną 1688 roku przystąpiono do budowy dużego kościoła, który w 1693 roku został poświęcony. Na dziedziniec kościoła prowadzi piękna, ręcznie kuta, żelazna brama z 1734 roku. Kościół otoczony jest krużgankami, w których narożach stoją cztery kaplice, zwieńczone kopułami. Sklepienie kaplic i krużganków pokryte polichromią z lat 1733-1737. Kościół jest trzynawową bazyliką, z kolebkowym sklepieniem w nawie głównej. Wystrój wnętrza barokowy. Trzykondygnacyjny ołtarz z obrazem Madonny z 1640 roku oraz tabernakulum z 1720 roku. Ołtarz główny i ołtarze boczne wraz z amboną są dziełem rzeźbiarza z Królewca Pauckera, natomiast obraz Matki Boskiej Bolesnej namalował nadworny malarz króle Jana III Sobieskiego Marcin Altamonte. Wielką atrakcją dla zwiedzających są barokowe organy wykonane w 1721 roku przez Jana Mosengle z Królewca. W 1816 roku kościół podniesiono do rangi świątyni parafialnej, a w przyległym klasztorze zorganizowano szkołę organistów i śpiewaków kościelnych. Naukę w tej szkole odbywał m.in. Feliks Nowowiejski, autor melodii "Roty".

Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie położony jest w centrum Mazurskiego Parku Krajobrazowego na trakcie Mikołajki - Ruciane (10 km od Rucianego, 12 km od Mikołajek). Obszar parku, którego właścicielem jest dr. Andrzej Krzywiński, obejmuje obszar 35 hektarów. Oprócz typowych dla Mazur gatunków zwierząt (jelenie, łosie, wilki, bobry, żurawie i inne ginące ptactwo wodne) mozna tu zobaczyć rzadkie gatunki zwierząt: jelenie milu, jelenie Dybowskiego, a nawet unikalne białe jelenie. Większość zwierząt jest bardzo oswojona.

W 1940 roku rozpoczęto tu budowę wojennej kwatery Hitlera (Wolfschanze), skąd dowodził on m.in. operacją ,,Barbarossa" (atak na ZSRR w lipcu 1941 roku). Bunkier Hitlera posiadał żelbetonowy dach ponad ośmiometrowej grubości, oparty na sześciometrowych ścianach bocznych. Otoczony był całym kompleksem mniejszych bunkrów, strefą umocnień i fortyfikacji, stanowiąc bezpieczne schronienie wodza III Rzeszy, który przebywał tu, z niewielkimi przerwami, od czerwca 1941 roku do listopada 1944 roku. To właśnie tutaj dokonano 20 lipca 1944 roku zamachu na Hitlera, który tytko dzięki przypadkowi wyszedł z niego cało. Od listopada 1944 roku na terenie Wolfschanze stacjonował sztab 4 armii polowej gen F.Hossbacha, przygotowując ewakuację kwatery i jej likwidację, do której doszło w styczniu 1945 roku. Po zabezpieczeniu ruin dostosowano i udostępniono teren wojennej kwatery Hitlera do zwiedzania. Na miejscu znajduje się dokładny opis i plan tego terenu.

Mikołajki to niewielkie miasto (okoł 4 tyś. mieszkańców) położone w centrum Krainy Wielkich Jezior Mazurskich nad wąskim przesmykiem pomiędzy jeziorami Tałty i Mikołajskim. W 1726 roku król pruski Fryderyk Wilhelm nadał Mikołajkom prawa miejskie. Ówcześni mieszkańcy zajmowali się głównie rybactwem, tkactwem oraz wyrębem i spławianiem drzewa z okolicznych lasów.
W drugiej połowie XIX wieku rozpoczęła się, w zasadzie trwająca do dzisiaj, fascynacja Mazurami jako krainą wspaniałych jezior, rozległych lasów i nieskażonej, dzikiej przyrody. I wtedy to Mikołajki stają się powoli perłą tych ziem. W 1854 roku król pruski Fryderyk Wilhelm IV odbył rejs statkiem "Masovia" z Rynu, przez Mikołajki na jeziora Śniardwy i Bełdany. Po nim ruszyli inni. Od 1868 roku rozpoczynają się regularne rejsy statków po Wielkich Jeziorach Mazurskich, a od 1891 roku funkcjonuje już stała linia pasażersko-towarowa na trasie Gizycko - Mikołajki.
Herbem Mikołajek jest Król Sielaw - ryba w złotej koronie na głowie, umiejscowiona na niebieskiej tarczy.

Rzeka Krutynia - jeden z najpiękniejszych szlaków kajakowych w Polsce. Bierze swój początek z j.Warpuńskiego na Pojezierzu Mrągowskim (na północ od Sorkwit), przepływając przez kilkanaście jezior (m.in. Gielądzkie, Lampackie, Lampasz, Długie, Białe, Zyzdrój Wielki i Mały, Spychowskie, Zdrużno, Uplik, Mokre, Krutyńskie, Gardyńskie) i uchodzi do j. Bełdany, w rejonie wsi Iznota. Łączna trasa spływu, który najlepiej rozpocząć ze Stanicy Wodnej PTTK w Sorkwitach nad j.Lampackim, liczy ok. 105 km i można ją przebyć w 8-9 dni. Na szlaku liczne stanice wodne, campingi i pola namiotowe. Najpiękniejszy odcinek rzeki, przepływającej przez środek Puszczy Piskiej, prowadzi od j.Zyzdrój Wielki do j.Bełdany. Rzeka jest tu kręta, o zmiennym nurcie i płynie w tunelu wspaniałego lasu, majestatycznie odbijającego się w wodzie i wypełnionego śpiewem ptaków.